4 Tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường chính xác nhất

Đái tháo đường là một bệnh lý phổ biến trên toàn cầu, tác động lớn đến hàng triệu người. Việc nắm vững các tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường sớm có ý nghĩa to lớn để khởi đầu điều trị kịp thời và giảm nguy cơ phát triển các biến chứng nguy hiểm.

Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về tầm quan trọng của việc chẩn đoán đái tháo đường kịp thời, các tiêu chuẩn chẩn đoán và những biến chứng có thể xảy ra nếu không chẩn đoán đái tháo đường đúng lúc.

Tầm quan trọng của việc chẩn đoán đái tháo đường sớm

Chẩn đoán đái tháo đường sớm đóng vai trò rất quan trọng trong việc quản lý bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Điều này giúp người bệnh có cơ hội thay đổi lối sống và tuân thủ chế độ dinh dưỡng phù hợp để kiểm soát mức đường trong máu.

Người mắc bệnh đái tháo đường type 2, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, sẽ có nguy cơ cao hơn về các vấn đề tim mạch như động mạch vành, đột quỵ và bệnh mạch máu ngoại biên. Ngoài ra, nguy cơ bị rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp và béo phì cũng tăng lên đáng kể.

Phát hiện sớm bệnh đái tháo đường tuýp 2 là rất quan trọng để giảm bớt gánh nặng điều trị, hạn chế sự nghiêm trọng của bệnh và phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Triệu chứng của bệnh đái tháo đường có thể rất khó nhận biết ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người không nhận ra. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các dấu hiệu như thèm ăn, uống nước nhiều, tiểu nhiều, mệt mỏi, hoặc đau đầu có thể là những dấu hiệu cảnh báo cho bệnh đái tháo đường.

Do đó, theo khuyến nghị của bác sĩ, trong khoảng thời gian từ 6 tháng đến 1 năm, bạn nên đi khám sức khỏe tổng quát ít nhất một lần, hoặc thường xuyên hơn tùy theo tuổi tác và tiền sử bệnh. Đặc biệt, đối với những người có các yếu tố nguy cơ cao về bệnh đái tháo đường tuýp 2, việc chủ động theo dõi các chỉ số liên quan đến đường huyết là rất quan trọng

Cùng DIAB tham gia một bài kiểm tra nhỏ TẠI ĐÂY để xem bạn có thuộc nhóm có nguy cơ mắc đái tháo đường cao hay không nhé:

Các tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường

Theo Hiệp Hội Đái Tháo Đường Hoa Kỳ (ADA), việc chẩn đoán đái tháo đường dựa vào 1 trong 4 tiêu chuẩn sau đây:

Kiểm tra mức đường huyết ngẫu nhiên

Các chuyên gia y tế sẽ sử dụng xét nghiệm đường huyết ngẫu nhiên để xác định bệnh tiểu đường. Bạn có thể thực hiện kiểm tra này bất cứ lúc nào và không cần phải nhịn ăn trước. Xét nghiệm đường huyết ngẫu nhiên thường được tiến hành bằng cách châm vào đầu ngón tay để lấy 1 giọt máu.

Khi mức đường huyết ≥ 200 mg/dL (hoặc 11,1 mmol/L) được ghi nhận trong hai lần kiểm tra khác nhau, điều này được xem là bất thường và có thể dấu hiệu của bệnh tiểu đường.

Kiểm tra mức đường huyết khi đói (fasting plasma glucose: FPG)

Nếu mức đường huyết của bạn đạt hoặc vượt qua 126 mg/dL (tương đương 7 mmol/L) sau ít nhất 8 giờ không ăn uống (bạn có thể uống nước lọc, nước đun sôi để nguội), điều này có thể là dấu hiệu của bệnh tiểu đường.

Kiểm tra đường huyết HbA1c

Xét nghiệm HbA1c cần phải được tiến hành tại các phòng thí nghiệm đáng tin cậy và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế. Phép đo này nhằm đánh giá mức đường huyết trung bình của một cá nhân trong khoảng thời gian 2-3 tháng.

Thông thường, insulin được tạo ra bởi tuyến tụy để giúp chuyển đổi glucose từ thức ăn thành năng lượng cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, khi thiếu insulin hoặc không sử dụng insulin một cách hiệu quả, glucose sẽ kết hợp với protein hemoglobin trong các tế bào hồng cầu.

Khi các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy khắp cơ thể, glucose cũng sẽ di chuyển theo. Vì tuổi thọ của các tế bào hồng cầu chỉ khoảng 2-3 tháng, việc xét nghiệm HbA1c cần được tiến hành thường xuyên, với tần suất từ 2-4 lần mỗi năm.

Nếu kết quả A1C của bạn là 6,5% hoặc cao hơn, bạn có thể bị đái tháo đường.

Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống

Một tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường hiệu quả khác là nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống. Đây là một phương pháp kiểm tra việc sử dụng đường glucose – một chất cung cấp năng lượng quan trọng cho hoạt động sống của cơ thể.

Trước khi thực hiện nghiệm pháp, bạn sẽ tiến hành đói từ nửa đêm trước. Sau đó, uống 75g glucose đã hòa tan trong 250-300ml nước trong vòng 5 phút. Lưu ý, trong 3 ngày trước khi tiến hành xét nghiệm, bạn nên tiêu thụ khoảng 150-200 gram carbohydrate mỗi ngày.

Nếu kết quả cho thấy mức đường huyết ≥ 200 mg/dL (hay 11,1 mmol/L), bạn sẽ được chẩn đoán là mắc bệnh đái tháo đường

Hơn nữa, xét nghiệm dung nạp glucose qua đường uống là một phương pháp phổ biến để kiểm tra tiểu đường thai kỳ.

Hướng dẫn chẩn đoán đái tháo đường theo Bộ Y Tế 2023

Những biến chứng có thể xảy ra nếu không chẩn đoán đái tháo đường kịp thời

Nếu không phát hiện đái tháo đường kịp thời, có thể xảy ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một số biến chứng của đái tháo đường:

Biến chứng tim mạch 

Bệnh tiểu đường có thể tăng nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch như đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và bệnh mạch vành. Đường huyết cao kéo dài có thể gây tổn thương mạch máu và dẫn đến sự hình thành các cặn bã trong mạch máu.

Biến chứng thần kinh 

Bên cạnh các bệnh về tim mạch, đái tháo đường có thể gây ra tổn thương thần kinh, gọi là đái tháo đường thần kinh. Điều này có thể gây ra đau ở lưng, tay và chân, cảm giác mệt mỏi cơ bắp và mất cảm giác. Trong các trường hợp nghiêm trọng hơn, nó có thể gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày. 

Biến chứng thị lực 

Bệnh đái tháo đường có thể dẫn đến sự suy giảm thị lực và gây ra các vấn đề về mắt như đục thủy tinh thể, đục mắt đen, bệnh đục mạc và thậm chí gây mất thị lực.

Biến chứng thận

Khi mức đường huyết cao kéo dài và không được kiểm soát, các mạch máu nhỏ trong thận bị tổn thương. Điều này dẫn đến sự suy giảm chức năng và tổn thương cấu trúc của các đơn vị chức năng của thận.

Không chỉ vậy, đái tháo đường còn là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận và có thể dẫn đến bệnh thận mãn tính. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể cần thiết phải tiến hành điều trị thay thế chức năng thận như xử lý thay thế thận hoặc ghép thận.

Biến chứng chân 

Đái tháo đường có thể gây tổn thương dây thần kinh và mạch máu của chân, dẫn đến vấn đề chân như viêm mủ, loét chân, bỏng, và trong một số trường hợp nghiêm trọng, có thể gây thủ thuật cắt chi.

Để tránh những biến chứng nghiêm trọng, điều quan trọng là chẩn đoán đái tháo đường sớm, từ đó theo dõi mức đường huyết, duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện đều đặn.

Chế độ ăn uống và tập luyện phù hợp cho người bệnh đái tháo đường

Tiến sĩ Santosh B, tại bệnh viện Bangalore Baptist Hospital cho biết: “Những người mắc bệnh tiểu đường, ăn uống lành mạnh và thực hiện tập thể dục đều đặn có thể giúp cải thiện insulin và kiểm soát đường huyết, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào thuốc hoặc tiêm insulin”.

Chế độ ăn uống phù hợp cho người bệnh đái tháo đường

Một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm thực phẩm với đầy đủ chất dinh dưỡng với lượng vừa phải. Người mắc bệnh tiểu đường cần bao gồm các nhóm thực phẩm sau trong chế độ ăn uống:

– Nhóm thực phẩm giàu chất xơ: Bông cải xanh, cà rốt, rau xanh, ớt và cà chua 

– Nhóm thực phẩm giàu vitamin: Cam, dưa, quả mọng, táo, đu đủ,… 

– Ngũ cốc: Ngũ cốc nguyên hạt, như lúa mì, gạo, yến mạch, bột ngô, lúa mạch và hạt diêm mạch. 

– Thực phẩm giàu protein : thịt gà, cá, thịt nạc, các loại hạt và đậu phộng, trứng, đậu, đậu khô như đậu xanh và đậu phụ. 

– Các sản phẩm từ sữa không béo : sữa yến mạch, sữa hạnh nhân, sữa chua, sữa ít béo.

Hiện nay, vẫn còn một số quan niệm sai lầm về chế độ ăn cho bệnh nhân đái tháo đường được nhiều người truyền tai nhau, chẳng hạn như việc cho rằng:

– Người bị bệnh đái tháo đường chỉ nên ăn miến dong và không nên ăn cơm. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn không chính xác. Thực tế, miến dong có chỉ số đường huyết là 95, cao hơn so với gạo trắng với chỉ số 83.

– Bệnh nhân đái tháo đường cần dừng ăn tinh bột: tuy nhiên chế độ ăn cho bệnh nhân đái tháo đường không nên loại trừ tinh bột hoàn toàn, mà cần cân đối lượng tinh bột trong ngày để cung cấp từ 45 – 55% năng lượng cho cơ thể. 

– Bệnh nhân đái tháo đường có thể ăn mì tôm thay cơm: thực tế, điều này hoàn toàn không đúng vì mì tôm cũng nằm trong nhóm thực phẩm có nhiều đường bột.

Ngoài việc thực hành thói quen ăn uống lành mạnh và vận động thích hợp để thay đổi lối sống một cách hiệu quả và bền vững, người bệnh cần được cung cấp kiến thức và hướng dẫn từ các chuyên gia.

Tại DIAB, đã có sẵn một đội ngũ gồm bác sĩ, chuyên gia, và huấn luyện viên sức khỏe được đào tạo chuyên sâu và có nhiều kinh nghiệm, sẵn sàng hỗ trợ xây dựng chế độ dinh dưỡng và vận động phù hợp với sở thích cũng như hoàn cảnh sống của bạn.

Với kinh nghiệm đồng hành cùng hơn 40 bệnh viện lớn, uy tín và 2.000 người bệnh đái tháo đường, tiền đái tháo đường thay đổi lối sống. DIAB cam kết cải thiện chỉ số HbA1c, cân nặng, sức khỏe tinh thần và duy trì mức đường huyết ổn định chỉ sau 12 tuần tham gia.

Hãy tham gia ngay chương trình “Sống khỏe cùng Đái tháo đường” cùng với những hành động nhỏ để sống vui khoẻ hơn mỗi ngày với lối sống lành mạnh và phù hợp với bạn nhất.

Tạo thói quen tập luyện dành cho người đái tháo đường

Ngoài chế độ ăn uống, tập luyện cũng rất quan trọng trong việc kiểm soát đái tháo đường. Tập luyện giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm mức đường trong máu và tăng cường sức khỏe tổng thể.

Tuy nhiên, trước khi bắt đầu bất kỳ hoạt động tập luyện nào, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để biết được mức độ phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.

Các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, bơi lội và tập thể dục nhẹ nhàng được coi là lựa chọn tốt cho người đái tháo đường. Đặc biệt, cần lưu ý tránh các hoạt động quá căng thẳng hoặc quá mệt mỏi, có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe

Kết luận

Đây là những thông tin căn bản về tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường, sự quan trọng của việc chẩn đoán sớm và lựa chọn chế độ ăn uống, tập luyện phù hợp cho người bệnh. Luôn nhớ tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo chẩn đoán và quản lý tốt nhất cho tình trạng sức khỏe của bạn.